Bài hay và đầy đủ nhất
về mắt từ trước đến giờ
Mắt và chất Lutein kỳ
diệu Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Đôi mắt là cửa sổ của linh hồn,
điều này ai cũng biết nhưng không ai để ý. Cho đến khi đôi mắt bị mờ, mới vội vã
đi tìm Bác sĩ Nhãn khoa. Thông thường người ta hay nghĩ mắt mờ chỉ cần thay
mắt kính là xong ngay. Nghĩ như thế là lầm. Năm 2007 thống kê Hoa
Kỳ cho biết là số người đi tune up xe hơi nhiều hơn là đi khám mắt. - Trong ngũ
giác, mắt -thị giác- là điều đáng sợ nhất vì
nếu như đời đen tối thì còn gì là lẽ sống nữa. Có 3 căn bệnh đưa đến sự mù
mắt là mắt cườm, áp suất trong mắt cao (glaucoma) và bệnh suy
thoái của võng mạc (age related
macular degeneration viết tắt là A.M.D) Có 2 chất lutein và
zeaxanthin là chất carotenoids giúp chống lại các bệnh về mắt khi
ta về già. Hai chất này không có ở trong cơ thể mà phải do thức ăn và dinh
dưỡng đem đến. Chất Lutein tạo thành màu vàng của trái bắp và lòng đỏ
trứng gà. So với 2 năm trước đây chỉ có 40% người Mỹ là biết đến chất này mà
thôi, ngày nay con số đó lên tới 60%. Ngoài sự bảo vệ đôi mắt, 2 chất này còn
giúp trợ tim và bộ óc làm việc đắc lực thêm nữa.
Đó là
2 chất antioxidants chống free
radicals hay tàn phá tế bào các mô.
1. Mắt Cườm
(cataract) Người tuổi già từ
65 - 74 thì 23% sẽ bị mắt cườm và nếu từ 75 trở lên,con số là 50%. Mắt cườm là
khi thủy tinh thể của con mắt bị mờ dần cho đến khi trắng xóa, gây mù mắt. Cũng
giống như lòng trắng trứng gà, nếu đun sôi thì từ từ sẽ biến từ thể lỏng sang
thể đặc, ánh sáng làm sao xuyên qua được. Thủy tinh thể được cấu tạo bằng
chất đạm (protein) trong đó chứa lutein và zeaxanthin, tuy rằng không
nhiều bằng ở trong võng mạc. Bịnh mắt cườm là so sự hấp thụ tia hồng tuyến
ngoại (ultra violet) của ánh mặt trời, do đó nên đeo kính mát là
cách để ngăn chận sự hấp thụ này . Bịnh mắt cườm còn là bệnh của tuổi già,
nhưng nguyên nhân chính là do “free radicals” mà ra. Người ta khám phá ra
rằng có từ 40 đến 50 căn bệnh con người đều do free radicals gây nên. - Người
nào thường xuyên tiếp thu 2 chất này sẽ giảm được bệnh mắt cườm và sẽ không bị
giải phẫu mắt nữa. Bác sĩ nhãn khoa sẽ làm lỏng thủy tinh thể bằng lutein
vibration, sau đó hút hết ra và thay thế bằng một contact lens.
Lutein có ở trong rau dền
(spinach) mà có mấy ai ăn rau này hàng ngày đâu? Nên cữ hút thuốc, uống rượu, tránh tia X rays khi chiếu
điện, người nào bị bệnh tiểu đường có cơ nguy bị bệnh mắt cườm sớm hơn là người
thường. Sau đây là những sinh tố giúp
chống bệnh mắt cườm: - Sinh tố A (cần từ 25.000 đến
50.000 I.U) - B1, B2, B5 tức B complex 50 mg mỗi ngày, Sinh tố C 3000 mg
uống 4 lần một ngày, - Sinh tố E 400 I.U cần chất zinc 50 mg không quá 100
mg. Ngoài công hiệu
bảo vệ đôi mắt, chất lutein còn ngăn lượng LDL tức là chất cholesterol xấu tăng
và bám vào thành mạch máu, giảm sự lưu thông của máu dẫn đến bệnh tim và
stroke. Lượng lutein còn giúp tăng sự hoạt động của não bộ. Còn chống được sự
tàn phá của ánh nắng mặt trời trên làn da và ung thư
da.
2. Bệnh A.M.D age related
macular degeneration Trên võng mạc có một
điểm giúp ta nhìn thật rõ chi tiết đó là điểm macula. Điểm này khi ta về già
thường bị suy thoái dẫn đến mù mắt. Do free radicals tàn phá, điểm macula
chứa đựng rất nhiều 2 chất lutein và zeaxanthin, nên càng về già phải cung cấp 2
chất này cho đầy đủ. Thí nghiệm cho thấy những người già dùng 10 mg lutein
mỗi ngày giảm bệnh này rất nhiều. Ngoài ra nên ăn nhiều rau xanh như rau dền
(spinach), rau broccoli, rau cải (bok choy).
3. Bệnh
Glaucoma Bịnh này do áp suất trong con
mắt từ từ tăng lên làm hư hại dây thần kinh mắt gây sự mù lòa, nếu không chữa
kịp thời. Đó là nguyên nhân thứ nhì gây sự mù mắt bịnh mắt cườm. Xảy ra sau tuổi
60 có thể sớm hơn từ 40 tuổi, do thiếu dinh dưỡng, stress và bệnh tiểu
đường. Áp suất trong con mắt khác với áp suất trong mạch máu. Có thể xảy ra
từ từ gọi là kinh niên hoặc cấp tính. Triệu chứng gồm có mắt mờ, mắt nhìn hạn
hẹp (tunnel vision), nhức mắt, buồn nôn, mắt đỏ. - Chỉ có BS nhãn khoa mới
định được bệnh này. Cách chữa dùng thuốc nhỏ mắt như timolol maleate làm giảm áp
suất, có người phải nhỏ suốt đời. Nếu không thuyên giảm một ngày nào đó bệnh
trở thành cấp tính, áp suất tăng quá cao, nước trong mắt không có lối thoát phải
đưa đi nhà thương cấp cứu liền để chữa trị bằng tia laser nếu không sẽ bị mù tức
khắc. - Cách ngăn ngừa: Nên ăn rau trái ăn nhiều hạt nguyên chất như bánh mì
nâu, ít dùng chất béo, tránh uống cà phê, rượu, thuốc lá. Dùng thêm sinh tố
A, B1, C, alpha lipoid acid, khoáng chất như chromium, magnesium, lecithin fatty
acids, ginkgo biloba, bilberry chống quáng gà lúc chập tối (các phi công thời đệ
nhị thế chiến hay dùng bilberry để nhìn rõ lúc bay phi vụ ban đêm). - Ngoài
ra có chất pycnogenol lấy từ vỏ cây thông bổ sung mạch máu nuôi con mắt là một
chất antioxidant chống free radicals cần chất Zinc. Tóm lại, phòng bệnh hơn
trị bệnh, các cụ có thể ngăn ngừa các bệnh về mắt nếu dùng thêm Lutein và
zeazanthin cùng các sinh tố kể trên. Tất cả đều tìm thấy ở trong bột gạo lức
mà giờ đây tôi mới được biết chưa có thức ăn thiên nhiên nào sánh bằng. theo
Daily.mail
4. Cách Bảo Vệ Mắt
Khi Sử Dụng Computer 1. Trong khi làm việc thỉnh thoảng rời mắt khỏi màn
hình Làm việc trên computer đòi hỏi bạn phải nhìn vào màn hình với khoảng
cách không đổi trong quãng thời gian dài. Vì thế, bạn nên đổi hướng nhìn thay
cho việc tập trung nhìn vào một điểm. Khi rời mắt khỏi màn hình trong ít giây,
bạn hãy tập nhìn vào các điểm ở xa. Đây là cách hữu hiệu nhất để thư giản đôi
mắt. 2. Đặt màn hình PC ở vị trí thích hợp Màn hình được đặt
cách mắt từ 45 đến 60 cm là hợp lý nhất. Các thầy thuốc nhãn khoa cho rằng, bạn
nên chọn bàn và ghế máy tính phù hợp với kích thước cơ thể của mình. Khi ngồi
làm việc với máy tính, phải giữ cho tư thế hướng thẳng về phía trước. Nếu bạn
đặt máy tính lệch với tầm nhìn, khiến cho cơ mắt phải hoạt động căng hơn, làm
ảnh hưởng đến thị lực của mắt. 3. Ánh sáng phù hợp
- Ánh sáng nơi làm việc nên có độ chiếu sáng vừa phải sẽ
có lợi cho sức khoẻ của mắt. Nên nhớ rằng, màn hình vi tính đã tự phát ra ánh
sáng đủ để bạn nhìn. Nếu bạn làm việc ở văn phòng với ánh sáng điện quang thông
thường, nên sử dụng thêm một chiếc đèn bàn nhỏ để sử dụng máy
tính. 4. Thư giản giữa giờ làm việc - Theo các chuyên gia, cứ
40 - 50 phút bạn nên nghỉ mắt rời khỏi màn hình trong khoảng 5 phút. Trong quãng
thời gian ngắn đó, cơ thể cần được bổ sung ôxy bằng cách hít thở thật sâu và
uống một ít nước. Thông thường, các phòng đặt máy tính thường khô ráo, vì
thế, chớp mắt thường xuyên cũng là một cách hữu hiệu để hồi phục mắt và tránh
khô mắt. Ngoài ra các hoạt động khác như đi lại, vận động cũng giúp giảm căng
mỏi mắt. Trên đây là những phương pháp đơn giản, hiệu quả để bảo vệ đôi mắt
mà không phải ai khi làm việc với máy vi tính cũng biết Bảo vệ đôi mắt là giữ
gìn vẻ đẹp và phòng chống lão hoá cho bạn
8 Kẻ Thù Của
Mắt –
Chú Ý ! Trong cuộc sống hằng ngày, có
những thói quen gây nhiều tổn thương cho mắt. Vậy nên chúng ta phải chú
ý... 1/ Rượu Rượu là kẻ thù lớn và nguy hiểm
nhất đối với đôi mắt. Tại sao có người sau khi uống rượu lại đỏ mặt, nhiệt độ
trong cơ thể tăng lên vùn vụt. Đó là do rượu có thể đẩy nhanh tuần hoàn máu, làm
cho huyết quản mao mạch dãn nở, phình to. Vùng da ở xung quanh mắt rất mềm,
huyết quản lại rất nhỏ, nếu uống quá nhiều rượu, huyết quản mao mạch rất dễ
bị đứt, vỡ và hình thành các nốt đen nhỏ lấm chấm trên da. - Biện pháp để đối
phó với kẻ thù nguy hiểm này là “trốn” rượu càng xa càng tốt. Nếu trong trường
hợp bất khả kháng không thể tránh được, nên uống nhiều nước để vô hiệu hoá những
ảnh hưởng của rượu đối với da. 2/ Không khí ô
nhiễm Bạn thường mất cảnh giác với kẻ
thù này. Đến khi bạn chú ý đến nó thì nó đã làm bạn tổn hại rồi. Lúc đi ra
ngoài, kể cả bạn không trang điểm, thì bạn cũng nên đánh một ít kem dưỡng da và
phấn nền, như thế sẽ có tác dụng ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn. Lúc ở trong nhà,
bạn nên tạo dựng một môi trường trong lành, sạch sẽ. Dùng máy làm sạch không
khí để thanh lọc hết các chất ô nhiễm như bụi bẩn, khói thuốc, mùi hôi tanh,
lông động vật, vi sinh vật và các chất nhiễm bẩn khác mà bạn không thể nhìn thấy
được. 3/ Mỹ phẩm hết hạn (expired date) Khi bạn mở một tube mascara ,
bút kẻ mắt hay hộp phấn trang điểm mắt mới, vi khuẩn sẽ bắt đầu xâm nhập vào.
Sau khi bạn mở ra sử dụng những đồ mỹ phẩm này, rồi đóng lại vào hộp, nhiều lần
như thế vi khuẩn tích tụ ngày càng nhiều, một khi nó vào mắt thì mắt bạn sẽ bị
nhiễm khuẩn hoặc dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khác. Vì vậy, khoảng 6
tháng nên thay mỹ phẩm 1 lần, chải mi thì 3 tháng nên thay một
lần. 4/ Ăn kiêng không đúng
cách Theo một nghiên cứu chỉ rõ,
trong các loại rau tươi và hoa quả chứa đựng nhiều chất như Vitamin E, C, chất
Ca-ro-tin và kẽm (Zn) … có thể phòng chống các bệnh và nếp nhăn quanh mắt. Nếu
ăn kiêng, hạn chế ăn các chất béo và chất bột là rất đúng nhưng đồng thời phải
tăng thêm lượng rau xanh và hoa quả. Ăn nhiều loại viên nang bổ sung Vitamin là
một ý kiến rất hay nhưng không được xem là món ăn
chính. 5/ Thiếu
ngủ Nếu bạn thường xuyên phải làm
việc tới 2 - 3 h sáng, 7 h phải vội dậy đi làm sẽ khiến sức khỏe cơ thể bị tổn
hại. Muốn chiến thắng kẻ thù này, nhất định bạn cần nắm bắt từng cơ hội để
ngủ. Trên xe đi làm, trong lúc nghỉ trưa, lúc chờ cắt tóc … chỉ cần có chút
thời gian, bạn nên nhắm mắt 2 - 5 phút relax , như thế mới có thể giữ được đôi
mắt trong sáng mạnh khoẻ, thoát khỏi nỗi muộn phiền về quầng thâm mắt & nếp
nhăn. Bạn cần lưu ý, cố gắng hết sức để tránh nạp vào người chất cafein bởi
vì nó có thể làm ảnh hưởng đến quy luật nghỉ ngơi của
bạn. 6/ Bệnh khô
mắt Khô mắt có thể làm cho mắt trở
nên không có thần sắc, khiến người khác luôn có cảm giác như bạn lúc nào cũng
buồn rầu. Biện pháp tốt nhất để tiêu diệt kẻ thù này đó là không ngừng bổ sung
nước cho mắt. Hầu hết các chuyên gia làm đẹp và các chuyên gia về mắt đều khuyên
nên sử dụng thuốc nhỏ mắt vì nó có ích cho bạn cho dù bạn có đeo kính áp tròng
hay bất cứ loại kính nào khác. 7/ Tia nắng mặt
trời Quá nhiều tia tử ngoại chiếu
vào sẽ tạo thành nếp nhăn quanh mắt, đục thuỷ tinh thể và các bệnh khác về mắt.
Khi đi ra ngoài, bạn nên đeo kính râm hoặc kính chống tia tử ngoại, như thế có
thể bảo vệ rất tốt cho mắt của bạn. 8/ Thuốc
lá Thuốc lá một khi được châm lửa
thì tuyệt nhiên là một kẻ thù đáng sợ. Các nghiên cứu khoa học gần đây càng
chỉ rõ điều đó. Thuốc lá có thể sản sinh ra những nếp nhăn xung quanh mắt. Kể cả
bạn không hút thuốc thì cũng không nên lơ là mất cảnh giác với khói thuốc từ
người khác. Hơi và khói thuốc của người khác hút cũng có thể phá hoại cơ thể
và dung nhan của bạn.
Chú ý : Khám kiểm tra mắt hàng
năm Vậy với đôi mắt,
một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể chúng ta thì sao? Chú ý
khám kiểm tra mắt Vì người Việt Nam chúng ta còn chưa mấy quen với việc kiểm tra
sức khỏe định kỳ, do đó cũng chẳng mấy người chịu đi khám kiểm tra mắt
nếu vẫn chưa thấy mắt có biểu hiện đặc biệt khác thường. Thật ra mắt chúng ta
cũng cần có lịch khám đều đặn, chỉ có điều không cần thiết phải quá thường
xuyên. Đó là để phát hiện sớm những căn bệnh về mắt, đồng thời giúp làm chậm quá
trình lão hóa mắt cho mọi người. Lần khám mắt đầu tiên nên bắt đầu trước 5
tuổi. Từ đó đến năm 19 tuổi, chúng ta cần khám kiểm tra mắt ít nhất 1 lần để
phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh suy giảm thị lực và nhiều căn bệnh cơ bản khác về
mắt.
Từ 20 - 30 tuổi, nên khám mắt 1 lần. Từ 30 - 40 tuổi nên khám mắt
2 lần. Khám mắt định kỳ để phát hiện những triệu chứng sớm của các bệnh
như glaucoma (bệnh tăng nhãn áp) và điểm đen võng mạc (sự lão hóa
khiến mắt giảm thị lực). Nếu được phát hiện kịp thời, những chứng bệnh
này hoàn toàn có thể điều trị được. Sau 40 tuổi, chúng ta nên kiểm tra mắt
định kỳ mỗi 2 đến 4 năm; trên 65 tuổi nên khám mắt 2 năm / lần. Với những
người bị bệnh tiểu đường hoặc trong gia đình có tiền sử bệnh án về mắt thì
nên khám bác sĩ định kỳ theo sự chỉ định của bác sỹ.
Chống nắng cho
mắt Kính mát không chỉ để giúp bạn phòng tránh những vết chân chim
nơi khóe mắt vốn rất dễ hình thành khi phải nheo mắt quá nhiều. Kính mát
còn là để bạn ngăn chặn những tác hại của tia cực tím cùng những bước sóng
khác có thể khiến bạn bị đục nhân mắt hoặc bị điểm đen võng mạc. Tốt nhất,
bạn nên sử dụng kính mát thường xuyên, vào bất cứ khi nào ra đường, đặc biệt
là ở những vùng có ánh sáng chói gắt (gần mặt nước hoặc tuyết) và không nên
chỉ dùng trong mùa hè & mùa thu, đông & xuân
theo Y tế phổ
thông
Bảo Vệ Đôi Mắt Cẩn Thận Hai mắt là ngọc qui' chúng ta cần
bảo vệ cẩn thận suốt đời . Đôi mắt đã được gọi bằng nhiều tên rất biểu tượng
như là đôi mắt huyền, mắt nhung, mắt biếc, mắt buồn tênh, mắt nai tơ, mắt
tình nhân, mắt thù hận, mắt bạc tình, mắt dao cau, mắt sắc như dao, mắt bơ
vơ, mắt xanh, mắt lá dăm, mắt nai.... Ciceron nói: “Khuôn mặt là
chân dung của tâm hồn, diễn tả bằng cặp mắt”. Cùng nhận xét này, Mạnh
Tử góp ý: “ Bụng ngay
thẳng thì con ngươi trông sáng tỏ. Bụng đầy tà khúc thì con ngươi mờ đục, tối
tăm”. Rừng thơ có cả nhiều ngàn câu nói đến đôi mắt. Xin ghi
lại: “Mắt Biếc” của Bích Khê diễn tả nhiều khả năng đáng yêu
của mắt: “Ôi! cặp mắt
của người trong tơ ngọc Sáng như gươm và chấp chóa kim cương Mỗi cái ngó
là một vì sao mọc! Mỗi liếc yêu là phảng phất mùi hương. Hai mắt ấy chói
hòa quang sáng ngợp Dẫn hồn ta vào thế giới thiêng liêng. Hớp nhiều trăng
cho niềm trinh rất ngớp Say nhạc hường nổi bồng giữa đào nguyên” và
của Trịnh Công Sơn với “Những con mắt trần gian”
: “Những con mắt tình nhân, Nuôi ta biết nồng nàn Những con mắt
thù hận, Cho ta đời lạnh câm Những con mắt cỏ non, Xanh cây trái địa
đàng Những con mắt bạc tình, Cháy tan ngày thần tiên...” Một cách
thực tế, Addison nhận xét: “Trong tất cả
các giác quan, thị giác toàn hảo và thích thú nhất”. Người mình vẫn so
sánh: “Hai mắt là ngọc, hai tay là vàng”. mắt là cơ quan để thu hình
ảnh và nhìn sự vật, như một chiếc máy ảnh, nhưng với một cấu trúc tinh vi và
những khả năng hoàn hảo gấp bội.
a
- Nhãn cầu là bộ phận phần chính của mắt nằm trong ổ mắt và được
mi mắt bảo vệ ở phía trước. - Ổ mắt do các xương gò má, xương trán, xương
sống mũi họp thành. Đây là một khối hình cầu mà kích thước do di truyền quyết
định. Khi mới sinh ra, trẻ nhìn xa rõ hơn vì nhãn cầu nhỏ. Tới giai đoạn
tăng trưởng, trẻ nào có nhãn cầu to do di truyền sẽ nhìn gần rõ ràng
hơn. Tuổi tăng trưởng lại trùng vào thời gian bắt đầu đi học, nên các
em này thường hay bị cận thị. Vì vậy, cận thị thị được “cho là” do đọc
sách nhiều, ngồi gần màn hình tivi, đọc sách thiếu ánh sáng... Phía ngoài
của mắt là 6 bắp thịt nhỏ, dài để di động nhãn cầu nhìn về nhiều
phía. b - Mi mắt là một lớp da
với nhiều cơ và mô liên kết lót bằng kết mạc. - Mi mắt nhắm lại khi giác mạc
bị kích thích, đe dọa hiểm nguy. Viền quanh mi mắt là hai hàng lông mi để
ngăn vật lạ bay vào mắt và chớp chớp khi bẽn lẽn tình yêu. Một hàng lông
mày nằm phía trên mắt ngăn mồ hôi, chất lỏng chảy vào mắt. Nằm dưới mi mắt
trên là những tuyến, tiết ra nước mằn mặn để mắt khỏi khô. Mắt thông với
miệng bằng một cái ống nhỏ nằm ở góc trong mi mắt. Cạnh mi có nhiều tuyến
tiết ra chất nhờn, mồ hôi... Mi mắt chớp mở mỗi vài giây, có tác dụng như cặp
gạt nước kính xe hơi, để loại bỏ bụi bặm bám trên giác mạc. Đêm ngủ, mi mắt
khép kín để giác mạc khỏi bị khô. Lâu lâu nhiều người hay nháy mi mắt và e
ngại đó là triệu chứng của bệnh tật. Thực ra, đây chỉ là sự co giựt của cơ
trên mi mắt và thường thường xẩy ra khi cơ thể mệt mỏi, căng thẳng. Nháy
mắt kéo dài trong vài giây, không nguy hại, chỉ cần thoa nhẹ lên mi một chút
là hết. Đôi khi nháy mắt liên tục cũng thấy trong bệnh đa xơ cứng
(multiple sclerosis), co giựt cơ mặt (facial tic). c - Phần trước của nhãn cầu là giác mạc
(cornea, cornée), không vẩn đục, không mạch máu và rất nhạy cảm với với sự
đau đớn. Phủ lên giác mạc là kết mạc (conjunctiva) trong suốt, có rất ít mạch
máu. d - Thủy tinh thể (lens,
cristallin) là bộ phận quan trọng tiếp nhận và hội tụ ánh sáng hình ảnh lên
võng mạc (retina, rétine). Đây là một cấu trúc hai mặt lồi, trong suốt, gồm
có nước và chất đạm, nằm sau đồng tử và có thể thay đổi độ cong để mắt có thể
thấy rõ sự vật. Tinh thể dẹp xuống khi tập trung vào vật ở xa và vật nhìn
nhỏ. Tinh thể dầy lên để tập trung vào vật ở gần, vật nhìn thấy to. Đó
là sự điều tiết của mắt. Khả năng này hoàn toàn tự động, con người
không điều khiển được. e -
Ánh sáng lọt qua đồng tử (pupil, pupille), một lỗ nhỏ nằm giữa mống
mắt. g - Mống mắt (iris) - là
cái màng che trước thủy tinh thể. Một cơ vòng bao quanh bờ mống mắt điều
khiển đồng tử thu nhỏ khi ánh sáng mạnh hoặc mở rộng khi ánh sáng yếu. Đồng
tử cũng mở rộng khi ta có cảm xúc kinh ngạc, sợ hãi hoặc hớn hở, vui mừng.
Tùy theo mống mắt có nhiều hay ít chất mầu mà có người có mắt đen, mắt xanh,
mắt nâu... h - Võng mạc (retina,
rétine) là lớp tế bào nhạy cảm với ánh sáng, lót phía trong mắt. Đây là
cấu trúc căn bản của cặp mắt, có công dụng như tấm phim của máy ảnh để thu
nhận và ghi lại cả ngàn hình ảnh, tĩnh cũng như động, suốt ngày này qua tháng
khác mà không cần thay phim như trong máy ảnh.. Trên võng mạc có những tế bào
hình nón, hình que chuyển ánh sáng ra những tín hiệu điện năng, được dây thần
kinh thị giác chuyển lên não bộ. Tế bào não phân tích, tổng hợp các tín hiệu
và tạo ra hình ảnh của sự vật. i
- Mắt còn chứa hai dung dịch lỏng rất quan trọng. Thể mi
(ciliary body) với nhiều cơ bắp để thay đổi độ cong của tinh thể đồng thời
cũng tiết ra một chất lỏng như nước gọi là thủy dịch nằm giữa tinh thể
và giác mạc. Thủy dịch có đủ các thành phần cấu tạo của máu, ngoại trừ tế
bào máu. dung dịch thứ hai, dịch pha lê, trong suốt, nẳm giữa võng mạc và
tinh thể.
Vài rối loạn của thị
giác Nhìn sự vật có vẻ như
rất giản dị, nhưng thực ra đây là một diễn tiến khá phức tạp với nhiều giai
đoạn liên tục khác nhau. Ánh sáng vào mắt qua đồng tử. Đồng tử thay đổi kích
thước tùy theo cường độ của ánh sáng. Đồng tử co hẹp khi có nhiều ánh sáng
và mở rộng khi ánh sáng quá ít. Ánh sáng vào mắt sẽ được tinh thể hội tụ lên
võng mạc. Các tế bào mầu của võng mạc tiếp nhận hình ảnh ánh sáng và chuyển
lên phần sau của não bộ qua dây thần kinh thị giác. Thị giác thành hình
ở đây. Mọi rối loạn xẩy ra trong bất cứ giai đoạn nào của diễn tiến này
đều đưa tới trở ngại cho sự nhìn. - Thị lực (visual acuity) là tính sắc
bén khi nhìn. Sự vật rõ hay mờ tùy thuộc vào cường độ ánh sáng chiếu vào vật
đó, vào động cơ thúc đẩy sự nhìn, nhưng quan trọng hơn cả là sự toàn vẹn các
thành phần của mắt như giác mạc, thủy tinh thể, võng mạc... - Khó khăn
thường thấy của mắt là do những rối loạn về khúc xạ ánh sáng qua tinh thể và
giác mạc cũng như khoảng cách từ thủy tinh thể tới võng mạc, trung bình là 24
mm. Trong tình trạng nhìn bình thường, ánh sáng đi qua giác mạc, thủy
tinh thể rồi được hội tụ trên võng mạc. Nếu ánh sáng tập trung ở phía
trước hoặc phía sau võng mạc, thì thị giác sẽ bị rối loạn. a - Viễn thị - khi nhãn cầu hơi dẹp, võng
mạc gần với thủy tinh thể, ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc. Muốn nhìn rõ,
phải đưa vật xa ra một chút hoặc mang kính lồi (convexe) để đưa hình trở lại
võng mạc. b - Cận thị - khi nhãn
cầu dài ra, khoảng cách giữa võng mạc và thủy tinh thể lớn hơn, ánh sáng sẽ
tập trung trước võng mạc. Nhìn gần thì rõ nhưng nhìn xa hình ảnh sẽ lu mờ.
Người cận thị mang kính điều chỉnh lõm (concave), khúc xạ ánh sáng về võng
mạc để nhìn vật ở xa. c - Loạn
thị (astigmatism) - mặt cong của giác mạc không đều, khúc xạ ánh sáng méo mó,
không tập trung gọn trên võng mạc. Hình ảnh sự vật bị lu mờ. Thường thường
loạn thị được điều chỉnh bằng kính hội tụ. Ngoài ra phẫu thuật hoặc tia laser
cũng là những phương tiện rất hữu hiệu để điều chỉnh các rối loạn kể
trên. d - Tăng nhãn áp
(glaucoma) - là trường hợp mất thị giác vì áp suất trong mắt lên cao, đưa tới
tổn thương cho võng mạc và dây thần kinh thị giác. Giác mạc và thủy tinh thể
được nuôi dưỡng bằng thủy tinh dịch. - Thủy tinh dịch do các mô bào quanh
thủy tinh thể liên tục sản xuất để giữ cho phần trong của mắt không bị khô.
Sau khi hoàn tất nhiệm vụ, thủy tinh dịch được huyết quản hấp thụ. Nếu thủy
tinh dịch bị ứ đọng trong mắt, áp suất mắt tăng cao. Có nhiều nguyên nhân gây
ra tăng nhãn áp và bệnh có thể xuất hiện ở bất cứ tuổi nào, nhưng
nhiều hơn ở lớp người cao tuổi. Bệnh diễn tiến âm thầm, đôi khi không có
dấu hiệu báo trước. Một số người than phiền mất một phần thị giác, giảm
tầm nhìn. Vì vậy, nên đi khám bác sĩ theo định kỳ và đo áp suất trong
mắt. đ - Đục thủy tinh thể hoặc
cườm mắt (cataract) - là nguyên nhân thông thường gây ra khiếm khuyết thị
giác. Trong bệnh này, chất đạm cấu tạo thủy tinh thể trở nên đục như sữa,
khiến độ trong của cơ quan này giảm, cản trở sự thu nhận ánh sáng. Thay đổi
này xảy ra cho mọi người, nhất là khi tới tuổi cao. Đục thủy tinh thể cũng
thấy trong bệnh tiểu đường, bệnh galactose - huyết, khi calcium trong máu
giảm, khi hút nhiều thuốc lá uống nhiều rượu, dưới tác hại của tia tử ngoại,
khi dùng thuốc corticosteroid lâu ngày với liều lượng cao, khi thiếu dinh
dưỡng, thương tích nhãn cầu, bệnh của mống mắt... Đôi khi, trẻ em sinh ra đã
bị cườm mắt. Đục thủy tinh thể được điều trị hữu hiệu bằng kính điều chỉnh
hoặc phẫu thuật, thay thủy tinh thể. e
- Võng mạc - cũng dễ dàng bị tổn thương, thoái hóa, tách rời và
đưa tới trở ngại cho thị giác. Cao huyết áp, tiểu đường, cao nhãn áp ..
là những nguyên nhân thường thấy. Chăm sóc mắt - Nhiều người hơi lơ là
trong việc giữ gìn “đôi mắt ngọc” của mình. Đây là một thiếu sót lớn, vì một
tổn thương dù nhỏ của mắt cũng có thể dần dần đưa tới khiếm khuyết thị
giác.
Sau đây là một số điều nên lưu
ý: 1. Đừng bao giờ giụi mắt với những ngón
tay, dù là ngón tay ngọc ngà người đẹp, huống chi lại giụi mắt với bàn tay
dính đất, một cái khăn nhiễm trùng, một miếng giấy dơ
bẩn... 2. Khi chẳng may có một chất kích thích
nào đó, như nước xà bông, nước mắm, dầu xe hơi, mỡ ... bắn vào mắt, nên lập
tức tạt nước lạnh vào mắt. Tổn thương cho mắt sẽ giảm thiểu rất nhiều nếu
ta làm hành động rất giản dị, sẵn có nhưng quan trọng này. 3. Mang kính bảo vệ mắt khi cắt cỏ, mài
cắt kim loại, đi xe gắn máy... để tránh vật nhỏ bay vào mắt. Công nhân làm
công việc có rủi ro cho mắt, cần mang lính bảo vệ mắt do chủ nhân cung
cấp. 4. Không dùng thuốc nhỏ mắt của người
khác, vì mỗi người có mỗi bệnh khác nhau. Ngoài ra, có nhiều loại thuốc nhỏ
mắt cấm dùng chung trong vài bệnh nhiễm trùng của mắt. Nhỏ thuốc vào mắt
như sau: đứng trước một tấm gương, dùng đầu ngón tay kéo nhẹ mi mắt dưới
xuống, bàn tay kia bóp thuốc vào góc con mắt, buông ngón tay giữ mi, chớp mắt
vài lần, thuốc sẽ lan đều khắp mắt. 5. Nhiều người, đặc biệt là quý vị cao
niên, hay bị khô mắt, gây ra cảm giác rất khó chịu, lâu ngày giác mạc có thể
bị trầy. Nguyên do thông thường là tuyến nước mắt tiết ra ít nước mắt hoặc
ống dẫn nước mắt bị tắc nghẹt. Nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân rồi trị
liệu. Trong khi chờ đợi, có thể nhỏ các dung dịch nước mắt nhân tạo để
giảm thiểu khó chịu này 6. Nên cẩn thận với các tia cực tím từ ánh
nắng mặt trời. Tiếp xúc trực tiếp và lâu ngày, các tia này có thể gây tổn
thương cho giác mặc, thủy tinh thể và cũng là nguy cơ đưa tới cao áp suất
trong mắt. Thực ra, không cần phải mang kính râm mỗi lần ra ngoài nắng. Nhưng
nếu làm việc hoặc đi dưới ánh nắng trong thời gian khá lâu thì nên mang
kính râm để chặn các tia tử ngoại và khỏi chói mắt 7. Nên đi bác sĩ khám mắt theo định
kỳ. - Nếu không có bệnh mắt, nên đi khám mỗi 5 năm, cho tới khi 50
tuổi. Sau tuổi này, nên khám thường xuyên hơn để phát hiện dấu hiệu của
cao áp nhãn và các bệnh khác. - Nếu có rối loạn về khúc xạ ánh sáng, nên
đi khám mỗi 2 năm hoặc thường xuyên hơn, tùy theo chỉ định của bác sĩ. Bác
sĩ chỉnh mắt (optometrist) có thể khám mắt, đo thị lực, chỉ định độ nặng nhẹ
của kính và, tùy theo luật lệ từng nơi, có thể điều trị mấy bệnh nhẹ của
mắt. Bác sĩ chuyên ngành nhãn khoa (ophtalmologist) khám, chữa tất cả
các bệnh của mắt, cho toa kính mắt và giải phẫu mắt.. 8. Ánh sáng khi làm việc, đọc chữ cần vừa
phải, thích hợp không sáng quá hoặc tối quá để khỏi gây trở ngại cho sự nhìn.
Các nhà chuyên môn về mắt đều đồng ý là cường độ ánh sáng hoặc ngồi gần màn
hình tivi không gây tổn thương cho mắt. 9. Nên cẩn thận với mỹ phẩm làm đẹp mắt,
vì nhiều người có thể dị ứng với các sản phẩm này. Mua một ít dùng thử, nếu
an toàn thì tiếp tục. Tránh để mỹ phẩm rớt vào mắt gây ra kích thích. Bôi mỹ
phẩm tô đậm lông mi (mascara) vào 2/3 phần ngoài cùa lông, tránh mỹ phẩm rơi
vào mắt. Kẻ bút chì xa mi mắt một chút, tránh đầu nhọn đụng vào giác
mạc. 10. Cẩn thận khi xịt keo tóc, đừng để hóa
chất bắn vào mắt. 11. Nhiều bác sĩ nhãn khoa đề nghị gắn lông
mày giả loại lấy ra mỗi ngày được, để các tuyến nhờn mi mắt tiếp tục hoạt
động bình thường. Khi uốn cong lông mi, tránh kéo mi mắt quá
căng. 12. Nhiều người than phiền mỏi mắt sau mấy giờ đọc sách, coi
máy vi tính hoặc làm công việc tỉ mỉ cần sự tập trung của mắt. Họ e ngại
là mắt suy nhược, bị bệnh mắt hoặc cần mang kính. Thực ra đây chỉ vì
mắt phải làm việc quá khả năng chịu đựng, nên các bắp thịt mệt mỏi.
Vì vậy, lâu lâu nên ngưng công việc, nhắm mắt vài phút, hoặc ngó lên
trần nhà để nhãn cầu, cơ mắt thư giãn. Ngoài ra cũng nên lưu ý là nếu
sức khỏe tổng quát không tốt, thiếu dinh dưỡng, mất ngủ, căng thẳng
tâm thần … cũng làm mắt mau mệt mỏi. Kính mắt chỉ để điều chỉnh
khiếm khuyết về khúc xạ ánh sáng của nhãn cầu chứ không làm mắt mạnh hơn
hay yếu đi. 13. Mắt đỏ cũng là mối ưu tư của nhiều người. Bình thường,
trên giác mạc có một số mạch máu nhỏ xíu phủ lên. Khi nhiểm vi khuẩn, dưới
tác hại của khói thuốc, hóa chất trong môi trường, uống nhiều rượu,
làm việc bằng mắt quá lâu, khi “nộ khí sung thiên”, tức giận ... đều
làm cho máu tụ lại nhiều, mắt sẽ đỏ lên. Khi đỏ mắt do nhiễm bệnh hoặc
gây ra do hóa chất cần đi bác sĩ để điều trị. Còn các trường hợp khác, chỉ
cần dùng nước lạnh tạt vô mắt hoặc đắp khăn nước lạnh dăm phút lên mắt là có
thể làm giảm đỏ mắt. 14. Duy trì chế độ ăn uống hợp lý,
đa dạng, cân bằng có đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt các vitamin A, C,
E., các khoáng chất kẽm, selenium... Và đặc biệt là giữ tâm thân an lạc, giảm
thiểu lo âu, buồn bực, ham muốn, giận hờn, ghen tức, đố kỵ... “Trời sinh
con mắt là gương Người ghét ít ngó, người thương ngó hoài Vì “ Đôi mắt là
cửa sổ của tâm hồn”, nhìn vào thấy hết gian - ngay, tốt -
xấu...
Bác Sĩ Nguyễn Ý
Đức |